WIELKA PIĄTKA AFRYKI

menu główna Główna menu słoń Słoń menu nosorożec Nosorożec menu lew Lew menu bawół Bawół menu lampart Lampart
Mapa Afryki

Wielka piątka Afryki to określenie obejmujące pięć gatunków dużych ssaków, zamieszkujących Afrykę: afrykańskiego słonia sawannowego, nosorożca czarnego, lwa, bawołu afrykańskiego i lamparta. Zwierzęta te tradycyjnie uważane są za najgroźniejsze na kontynencie, co jednak nie odpowiada w pełni prawdzie, jako że najwięcej osób w Afryce zabijają niezaliczone do wielkiej piątki hipopotamy.

Termin został wymyślony i wprowadzony przez myśliwych polujących na grubą zwierzynę w Afryce. Obecnie jest powszechnie stosowany w przewodnikach turystycznych i przyrodniczych opisujących zwierzęta afrykańskie i safari. Głównym kryterium wyboru gatunków nie były osiągane rozmiary, lecz stopień trudności i ryzyka związanego z ich upolowaniem. Zwierzęta Wielkiej Piątki znane są ze swej waleczności, zwłaszcza kiedy bronią swych młodych lub kiedy zostaną zranione. Cała piątka należy do najbardziej niebezpiecznych zwierząt świata.

Wielka piątka Afryki

SŁOŃ AFRYKAŃSKI

Mapa występowania słoni

Gatunek ssaka z rodziny słoniowatych, największe współcześnie żyjące zwierzę lądowe. Wcześniej uznawany za jeden gatunek wraz ze słoniem leśnym (Loxodonta cyclotis). Zwierzę stadne, zamieszkuje afrykańską sawannę, lasy i stepy od południowych krańców Sahary po Namibię, północną Botswanę i północną część Afryki. W starożytności wykorzystywane jako zwierzęta bojowe.

Długość ciała (z trąbą): 6–7,5 m

Wysokość (w kłębie): 3–4 m

Masa: 5-7,5 t

Zwyczaje: żyje w grupach rodzinnych

Odgłosy: głębokie chrząkanie jako stała forma komunikacji, trąbienie, gdy jest zdenerwowany

Słoń aftykański

Pożywienie: rośliny

Długość życia: około 70 lat

Uszy – sięgają do 1,5 m długości. Wykorzystywane są do termoregulacji (chłodzenia).

Trąba – służy do oddychania, wąchania, picia i „kąpieli”, jak również do zbierania pożywienia i zrywania gałęzi z wyższych partii drzew. Jest zakończona dwoma palczastymi wyrostkami.

Zęby – cztery łuki trzonowców, po jednym z każdej strony szczęki. Mają długośc 30 cm i każdy z nich składa się ze zrośniętych 4 zębów. Wraz ze ścieraniem się przednich zębów wyrastają od tyłu kolejno następne, które zastąpią zużyte. Mogą odrastać w całości nawet 6 razy.

Ciosy – przedłużone siekacze, rosną w ciągu całego życia zwierzęcia

Stopy – spodnia ich strona jest miękka i delikatna, dzięki czemu zwierzę mimo olbrzymiej masy może poruszać się bezszelestnie.

Skóra – pomarszczona, pokryta szczątkowym owłosieniem. U młodych słoni pokryta jest rzadkimi grubymi włosami.

NOSOROŻEC CZARNY

Mapa występowania nosorożców

Nosorożec czarny, znany także jako: nosorożec spiczastonosy, nosorożec zwyczajny – gatunek ssaka kopytnego z rodziny nosorożcowatych.

Długość ciała nosorożca czarnego wynosi 3-3,75 m, a długość ogona – 0,7 m. Wysokość w kłębie; 1,4-1,8 m.

Długość rogu przedniego u samców i samic wynosi do 42–128 cm; długość rogu tylnego: 20–50 cm.

Nosorożec czarny

Masa ciała tych zwierząt wynosi 0,8-1,4 t.

Ciąża trwa około 15 miesięcy. Masa urodzeniowa to zwykle 20–25 kg. Młode przestają pić mleko matki po około 18 miesiącach. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 5–7 lat w przypadku samic, 7–8 w przypadku samców.

Długość życia wynosi zazwyczaj 30–35 lat; najwyższy odnotowany wiek to 49 lat. Jest mniejszy od nosorożca białego.

Mimo swego masywnego wyglądu nosorożec czarny biega dość szybko. Jest w stanie szarżować z prędkością 50 km/h. Ponieważ jednak nie widzi on wiele z odległości większej niż 30 m i kieruje się tylko węchem, najbardziej skutecznym środkiem uniknięcia jego szarży jest wykonanie w ostatniej chwili skoku w bok.

Jest ścisłym roślinożercą, który codziennie może pochłonąć wielką ilość pokarmu o masie odpowiadającej około 2% jego ciężaru. Chwytną górną wargą bez trudu zrywa liście i zdrewniałe gałązki. Rozciera je szerokimi i płaskimi zębami trzonowymi. Zjada on kolce o długości nawet 10 cm.

Tak jak wiele innych zwierząt roślinożernych sawanny, nosorożec czarny kąpie się w błocie lub pyle, aby się odświeżyć, a także uwolnić od pasożytów. Jego bardzo gruba skóra pokryta jest wrażliwym naskórkiem, która przyciąga owady odżywiające się krwią, np. moskity. Warstwa błota nie tylko chroni przed moskitami - wysychając, miażdży również kleszcze. Zaschnięte błoto zdrapują z nosorożca kolczaste zarośla.

LEW AFRYKAŃSKI

Mapa występowania lwów

Lew afrykański, lew – gatunek dużego, mięsożernego ssaka lądowego z rodziny kotowatych, drugi po tygrysie – co do wielkości – wśród pięciu ryczących wielkich kotów. Jedyny kot żyjący w zorganizowanych grupach socjalnych, zaliczany do tzw. wielkiej piątki Afryki

Samiec lwa afrykańskiego

Samiec lwa, łatwo rozpoznawalny po grzywie, może ważyć 150–200 kg. Największy znany samiec ważył 375 kg, był to lew o imieniu Simba, żył on do 1970 roku w Colchester Zoo.

Samica lwa afrykańskiego

Samice są znacznie mniejsze, ważą 120–180 kg (największe 185 kg) i nie mają grzywy. Samce zajmują się zdobywaniem i obroną terytorium oraz ochroną stada i zapładnianiem samic. Samice polują i opiekują się lwiątkami. Współcześnie występują tylko w Afryce, gdzie są narażone na wyginięcie i szczątkowo w Indiach, gdzie ich stan liczebny określony został jako krytyczny.

Długość całkowita - 200-330 cm, maks. 350cm

Długość ogona - 60-100 cm

Wysokość - 80-120 cm

Masa ciała - 150-200kg (samiec), 100-160 kg (samica)

Pożywienie - duże i małe kręgowce (od młodych słoni po antylopy)

BAWÓŁ AFRYKAŃSKI

Mapa występowania bawołów

Bawół afrykański - duży ssak roślinożerny należący do rodziny wołowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju bawół.

Bawoły podgatunku leśnego są o połowę mniejsze. Afrykański bawół nie jest blisko spokrewniony z nieco większym azjatyckim wołem domowym. Jego pochodzenie wciąż pozostaje niejasne. Gatunek ten nie został nigdy udomowiony.

Sierść bawołów ciemnieje z wiekiem. W końcu staje się ciemnobrązowa, prawie czarna. Osadzone na dużej głowie rogi są u podstawy bardzo masywne. Występują u obu płci, jednak wypustkę rogową posiadają tylko samice. Silne kończyny są zakończone dwoma palcami pokrytymi racicami. Ogon zakończony dużym chwostem sięga pęcin.

Bawół afrykański

Wysokość w kłębie - 140-170 cm

Długość ciała - 270-350 cm

Rozpiętość rogów - około 1m

Waga - 500-900 kg

Długość życia - do 20 lat

LAMPART PLAMISTY

Mapa występowania lampartów

Gatunek ssaka z rodziny kotowatych. Czwarty pod względem wielkości kot świata (po tygrysie, lwie i jaguarze).

Lampart to średniej wielkości kot, posiada okrągłe uszy osadzone na głowie o krótkim pysku. Szerokie łapy wyposażone są w ostre pazury.

Sierść jest błyszcząca, na grzbiecie i bokach usiana ciemnymi plamami o wielkości grochu albo orzecha. Plamy te układają się w rozetki bez plamek w środku. Jest to istotna cecha w rozpoznawaniu różnicy między lampartem (panterą) a jaguarem amerykańskim, gdyż jaguar w środku tych plam posiada dwie, czasem trzy plamki.

Lampart plamisty

Pantery żyjące w lasach są mniejsze od tych, które żyją na sawannach. Różnią się też ubarwieniem. Koty zamieszkujące tereny otwarte mają jaśniejsze i rzadziej rozmieszczone cętki. Oprócz osobników cętkowanych spotyka się również osobniki melanistyczne, tzw. czarne pantery. Swoją barwę zawdzięczają większej ilości pigmentu (melaniny). Przy dobrym świetle można zauważyć charakterystyczne cętki.

Wysokość: 60-80 cm

Długość ciała: przeciętnie 100-150 cm; niekiedy do 170 cm

Długość ogona: 55-110 cm

Waga: samica 60-80 kg, samiec 70-90 kg

trawy sawanny